Đây là một bài viết ngắn của Warren Buffett được đăng trên tờ NYTimes ngày 17 tháng 10 năm 2008. Bạn có thể xem bản gốc của bài viết tại đây. Thông điệp của ông vô cùng đơn giản “Hãy mua cổ phiếu Mỹ. Tôi đang mua” nhưng nó nổi bật trong bối cảnh thị trường đang vô cùng hoảng loạn

Bối cảnh

Ngày 17/10/2008 nằm đúng giữa cao điểm của khủng hoảng tài chính toàn cầu. Lehman Brothers đã phá sản trước đó một tháng (15/9), AIG thì được chính phủ giải cứu, hệ thống ngân hàng Mỹ gần như tê liệt, tín dụng đông cứng, thị trường chứng khoán rơi tự do.

Chỉ số S&P 500 đã mất gần một nửa giá trị so với đỉnh 2007; nhà đầu tư hoảng loạn, các quỹ phòng hộ bị rút vốn ồ ạt, thanh khoản biến mất khỏi thị trường. Trên truyền thông, mỗi ngày đều là các tiêu đề kiểu “Hệ thống tài chính sụp đổ”.

Bối cảnh đó là lúc Buffett cho đăng bài “Buy American. I Am.” — một tuyên bố đi ngược hoàn toàn tâm lý thị trường: khi cả thế giới đang sợ hãi nhất, ông nói ông đang mua cổ phiếu Mỹ bằng tài khoản cá nhân. Đây là thời điểm nỗi sợ lên đến đỉnh điểm và thị trường chứng khoán tràn ngập sự tuyệt vọng.

Nội dung

Thế giới tài chính đang rối ren, cả ở Mỹ lẫn nước ngoài. Những vấn đề đó đã rò rỉ vào nền kinh tế thực, và giờ thì không còn là rò rỉ nữa — nó đã trở thành dòng chảy tuôn trào những vấn đề không chấm dứt. Trong ngắn hạn, thất nghiệp sẽ tăng, hoạt động kinh doanh sẽ suy yếu, và các tiêu đề trên báo chí sẽ tiếp tục đáng sợ.

Vậy nên… tôi đang mua cổ phiếu Mỹ. Ở đây tôi đang nói về tài khoản cá nhân của mình, tài khoản này trước đó tôi chỉ nắm giữ trái phiếu Chính phủ (chưa kể đến cổ phần của tôi ở Berkshire Hathaway, phần này tôi đã cam kết dành hoàn toàn cho hoạt động thiện nguyện) Nếu giá cổ phiếu vẫn tiếp tục còn hấp dẫn, tài sản ngoài Berkshire của tôi sẽ sớm trở thành 100% là cổ phiếu Mỹ.

Tại sao?

Tôi tuân theo một nguyên tắc đơn giản: Khi người khác tham lam, hãy sợ hãi; khi người khác sợ hãi, hãy tham lam. Và hiện giờ, nỗi sợ đang tràn lan, thậm chí bao trùm cả những nhà đầu tư dày dạn. Dĩ nhiên, nhà đầu tư hoàn toàn có lý do để thận trọng với những công ty dùng đòn bẩy cao hoặc có vị thế cạnh tranh yếu. Nhưng nỗi lo về triển vọng dài hạn của vô số doanh nghiệp tốt của nước Mỹ là vô lý. Những doanh nghiệp này sẽ có lúc lợi nhuận chững lại — như mọi khi. Nhưng hầu hết các tập đoàn lớn sẽ lại lập kỷ lục lợi nhuận mới trong 5, 10 hay 20 năm nữa.

Để tôi nói rõ một điều: tôi không thể dự đoán biến động ngắn hạn của thị trường chứng khoán. Tôi hoàn toàn không biết một tháng hay một năm nữa thị trường sẽ cao hay thấp hơn bây giờ. Tuy nhiên, khả năng là thị trường sẽ tăng — thậm chí có thể tăng đáng kể — trước khi tâm lý hay nền kinh tế lạc quan trở lại. Vì thế, nếu bạn chờ đến khi chim sơn ca xuất hiện, thì mùa xuân đã trôi qua rồi.

Một chút lịch sử:

• Trong Đại Suy Thoái, Dow Jones chạm đáy 41 điểm vào ngày 8/7/1932. Trong khi đó, điều kiện kinh tế tiếp tục tệ đi cho đến khi Roosevelt nhậm chức tháng 3/1933. Lúc đó thị trường đã tăng 30%.
• Hoặc, hãy nhớ lại đầu Thế Chiến II, khi tình thế của Mỹ ở châu Âu và Thái Bình Dương đều rất xấu. Thị trường chạm đáy tháng 4/1942, khá lâu trước khi vận may của phe Đồng Minh đảo chiều.
• Lại nữa, đầu những năm 1980, thời điểm lý tưởng để mua cổ phiếu chính là khi lạm phát cực cao và nền kinh tế suy thoái.

Tóm lại, tin xấu là người bạn tốt nhất của nhà đầu tư. Nó cho phép bạn mua một phần tương lai nước Mỹ với mức giá giảm mạnh.

Về dài hạn, tin tức thị trường sẽ tốt. Trong thế kỷ 20, nước Mỹ trải qua hai cuộc thế chiến cùng nhiều xung đột quân sự tốn kém khác; Đại Suy Thoái; hàng chục đợt suy thoái và hoảng loạn tài chính; các cú sốc dầu mỏ; dịch cúm; và sự từ chức của một tổng thống tai tiếng. Vậy mà Dow Jones vẫn tăng từ 66 lên 11.497.

Bạn có thể nghĩ thật khó để một nhà đầu tư lỗ trong một thế kỷ tăng trưởng phi thường như vậy. Nhưng thực tế vẫn có người thua lỗ. Đó là những người chỉ mua khi họ cảm thấy “an toàn” và bán khi những tiêu đề truyền thông khiến họ hoảng sợ.

Ngày nay, những người giữ tiền mặt hoặc tương đương tiền cảm thấy an toàn. Họ không nên nghĩ vậy. Họ đang chọn một tài sản tệ hại trong dài hạn: gần như không sinh lời và chắc chắn mất giá theo thời gian. Thực tế, những chính sách mà chính phủ áp dụng để giải quyết khủng hoảng hiện tại nhiều khả năng sẽ gây lạm phát, và làm tiền mặt mất giá nhanh hơn nữa.

Trong thập kỷ tới, cổ phiếu gần như chắc chắn sẽ vượt trội so với tiền mặt, và có thể vượt trội đáng kể. Những ai đang cầm chặt tiền mặt vào lúc này đang cược rằng họ có thể “thoát” đúng thời điểm. Bằng cách chờ đợi tin tức tốt, họ đang bỏ qua lời khuyên của Wayne Gretzky: “Tôi trượt đến nơi quả bóng sẽ lăn đến, không phải nơi nó đã từng ở.”

Tôi không thích đưa ra quan điểm về thị trường, và một lần nữa nhấn mạnh rằng tôi không biết thị trường sẽ làm gì trong ngắn hạn. Tuy nhiên, tôi sẽ làm theo một nhà hàng từng mở trong một tòa nhà ngân hàng bỏ trống rồi treo biển: “Hãy đặt miệng bạn vào nơi bạn từng đặt tiền của mình.” Ngày hôm nay, cả miệng lẫn tiền của tôi đều nói: hãy mua cổ phiếu.

______