Đây là cuộc phỏng vấn David Tepper tại trường Đại học Carnegie Mellon, năm 2018, trước khi ông có bài chia sẻ cô đọng hơn là bài phát biểu tốt nghiệp dành cho sinh viên trường. Do có thời lượng nhiều hơn, nên bài phỏng vấn này ông cũng chia sẻ được nhiều chủ đề hơn.

Bạn có thể xem bản gốc của cuộc phỏng vấn tại đây. Dưới đây là bản dịch.

Nội dung

Host: David, theo bất kỳ định nghĩa nào thì ông đã có một sự nghiệp rất thành công. Những điều ông đã làm từ sớm là gì? Những ưu tiên nào ông đặt ra trong những năm đầu đại học hoặc những năm đầu sự nghiệp mà ông nghĩ đã góp phần vào thành công đó?

David Tepper: Có lẽ là do trong những năm đầu đại học tôi không uống rượu nhiều thôi nhỉ (cười)… Tôi nghĩ có lẽ tôi đang gặp rắc rối rồi, vì tôi chẳng viết gì cho bài phát biểu tốt nghiệp hôm nay.

Nhưng tôi nghĩ trong cuộc sống, điều mấu chốt là cách bạn đứng dậy sau thất vọng hay thất bại, cách bạn phục hồi và bước tiếp.

Ví dụ, tôi đã kể về việc nhận việc ở Republic Steel sau khi ra trường. Đúng lúc nó đang trên đường phá sản. Tôi có thể xuống Dallas làm ở LTV Corporation (một tập đoàn thép lớn), hoặc lên Boston cho một quỹ mutual fund, nhưng tôi đã chọn Republic Steel. Luôn luôn có những thử thách như thế. Tôi ở Republic Steel khoảng ba tháng thì họ cắt lương đồng loạt bảy phần trăm. Tất cả bạn học cao học của tôi đều gọi và nói: “Lựa chọn tuyệt quá đấy, Tepper!”.

Nhưng thực ra đó lại là lựa chọn khá tốt, vì Republic Steel thực hiện nhiều thương vụ tài trợ vốn trong một hai năm đó nhiều hơn toàn bộ lịch sử hàng trăm năm của công ty. Khi làm việc ở bộ phận tài chính, chính trong quá trình đó tôi đã học hỏi được vô cùng nhiều thứ (mà nếu làm việc ở một công ty tốt khác ví dụ LTV tôi sẽ không học được)

Trong suốt sự nghiệp, tôi đã có rất nhiều lần thất vọng, rất nhiều thứ không diễn ra như ý. Nhưng chính những thứ đó không định hình bạn; điều định hình bạn là cách bạn đứng dậy và bước tiếp, bạn học được gì. Kiểu như “dòng sông vẫn chảy”. Dòng sông vẫn chảy. Nghe giống như một triết lý nào đó.

Bạn phải chọn hướng đi cho cuộc đời, nhưng bạn không bao giờ ngừng chuyển động. Bạn không bao giờ ngừng lại giữa dòng sông. Tôi nghĩ bạn cứ tiếp tục tiến lên. Sẽ có thất vọng, sẽ có vấn đề, sẽ có lúc mọi thứ sai lệch. Nhưng những thứ đó không định nghĩa bạn; điều định nghĩa bạn là cách bạn hồi phục và bước tiếp

H: Cảm ơn ông. Giờ chúng tôi xin bắt đầu phần hỏi đáp. Như mọi người thấy, có micro ở bên trái và bên phải. Ai có câu hỏi có thể bắt đầu xếp hàng. Chúng tôi sẽ bắt đầu sớm thôi. Các bạn sinh viên khi đặt câu hỏi hãy nêu tên, năm học, và chương trình học.

Trong lúc khán giả suy nghĩ… chúng ta nói nhiều về ngôi trường này, nhưng tôi nghĩ đây là cơ hội tuyệt vời để nghe thêm góc nhìn về sự nghiệp và cách ông tiếp cận kinh doanh. Với các sinh viên ngành kinh doanh ở đây, có những bài học nào — ngoài những điều ông vừa nói — mà sách giáo khoa không dạy? Ở Carnegie Mellon có rất nhiều cơ hội và nguồn lực.

DT: Lúc nãy tôi đi dự Spring Fling/Spring Carnival, ăn hamburger với hotdog. Tôi không ăn hotdog vì sợ dây mù tạt lên áo. Dù sao, tôi có kể cho ai đó ngoài đó rằng một trong những điều bạn phải làm khi làm kinh doanh là luôn cố gắng sống có đạo đức và trung thực.

Tôi kể cho họ câu chuyện khi tôi làm việc Goldman Sachs. Họ lập một quỹ mua tài sản phá sản, và người lập quỹ đó là trưởng bộ phận M&A. Chuyện xảy ra sau khi Drexel Burnham sụp đổ. Người đứng đầu bộ phận M&A là người phụ trách quỹ này và muốn mua trái phiếu của một trong những công ty. Ông ta đưa lệnh mua — nhưng tôi từ chối, vì công ty đó nằm trong danh sách hạn chế, danh sách cấm mua, do bên trong công ty có thông tin nội bộ từ hôm trước, và ông ta tự gỡ nó ra khỏi danh sách hạn chế mua ngay trong ngày hôm đó. Tôi nói thẳng: “Tôi không mua”.

Drexel Burnham (tên đầy đủ Drexel Burnham Lambert) là một ngân hàng đầu tư nổi tiếng của Mỹ, đã sụp đổ vào năm 1990. Đây là định chế tài chính gắn liền với:

• Michael Milken – “ông vua trái phiếu rác” (junk bonds)
• Sự bùng nổ của thị trường high-yield trong thập niên 1980
• Một trong những vụ sụp đổ gây chấn động nhất phố Wall thời đó

Khi Tepper nói: “Chuyện xảy ra sau khi Drexel Burnham sụp đổ”, ông đang mô tả bối cảnh hỗn loạn sau vụ sụp đổ của Drexel, khi nhiều tài sản phá sản (distressed assets) xuất hiện dồn dập trên thị trường. Goldman Sachs lập một quỹ để mua các tài sản kiểu này.

Chuyện đó khá lớn. Chúng tôi đưa lên bộ phận pháp lý. Và họ nói với tôi: “Ổn mà, không sao, anh có thể mua”. Và tôi từ chối mua thêm bất kỳ thứ gì cho ông ta. Vì ông ta là trưởng bộ phận M&A nên quyết định của tôi tất nhiên đã chẳng giúp gì cho tôi khi xét lên cấp bậc đối tác những lần sau đó. Những rõ ràng, việc kông trở thành đối tác ở Goldman Sachs đã không gây hại cho sự nghiệp của tôi.

Tôi tin rằng trong đời, bạn phải luôn làm điều đúng và giữ vững đạo đức. Nếu ai đó bảo bạn làm điều mà bạn biết là sai, đừng làm. Khi đứng ngay rìa ranh giới ấy, tôi nhắc lại: đừng làm.

Rồi sẽ đến lúc bạn có con. Và khi nhìn vào con mình, bạn sẽ phải tự hỏi: “Tôi muốn ở bên chúng hay muốn đánh mất những khoảnh khắc đó?”. Nếu một hành động có thể dẫn bạn đến chỗ thể mỗi ngày nhìn thấy con mình nữa, thì rõ ràng nó không đáng.

Nếu bạn cảm thấy điều gì đó không đúng, đừng bao giờ bước qua lằn ranh. Hãy luôn trung thực với chính mình.

Giải thích rõ hơn ý của Tepper:

Nếu bạn làm điều sai trái nghiêm trọng trong ngành tài chính, bạn hoàn toàn có thể: đi tù, bị cấm hành nghề, bị phá sản. Ở Mỹ, đặc biệt trong ngành tài chính, rất nhiều người vì “một cú ăn gian nhỏ” mà đi tù 5–10 năm. Bạn không nhìn thấy con mỗi ngày. Và con bạn nhìn bạn như một kẻ thất bại, dối trá.

Ông muốn nói:

• Đến một lúc nào đó, bạn có gia đình.
• Khi đó, cái giá của sai lầm không còn chỉ rơi vào bạn, mà rơi vào những người bạn yêu nhất.
• Vì thế, trước khi vượt ranh giới đạo đức, hãy tự hỏi:
  “Hậu quả này có khiến tôi mất đi những gì quan trọng nhất không?”

Phần lớn tội phạm tài chính không bắt đầu như tội phạm; họ bắt đầu bằng một lần duy nhất “chỉ lần này thôi”.

Tepper đang đưa ra nguyên tắc nền tảng:

Nếu trong lòng biết nó sai → dừng lại ngay lập tức.
Không vì tiền, không vì sếp, không vì áp lực thị trường.

Vì vào lúc bạn có con, hậu quả của một quyết định sai không còn chỉ đánh vào bạn, mà đánh thẳng vào những người bạn phải bảo vệ.

Lời khuyên nào cho sinh viên

HJ: Xin chào, tôi tên là Hannah Jesse Johnny. Tôi là MBA năm nhất. Cảm ơn ông rất nhiều vì đã đến đây. Câu hỏi của tôi là: chương trình học đã chuẩn bị cho ông như thế nào và giúp ông đạt được thành công trong giai đoạn sự nghiệp này? Ông có lời khuyên nào cho sinh viên hiện tại để một ngày nào đó chúng tôi có thể thành công như ông không?

David Tepper: Tôi hay nói rằng: trên bàn làm việc của tôi có ba con lợn nhỏ, tôi tung chúng lên và xem chúng rơi xuống thế nào, rồi tôi ra quyết định dựa trên đó. Nhưng tôi sẽ không gửi mấy con lợn đó cho các bạn đâu.

Tôi nghĩ ngôi trường này thực sự đã mang đến những điều vô cùng ý nghĩa. Tôi thật sự tin rằng nơi này đã cho tôi những công cụ tôi cần để chuẩn bị tốt hơn và vượt lên phía trước. Tôi luôn nghĩ mình mang ơn ngôi trường này. Tôi nghĩ bạn sẽ nhận được một nền giáo dục tuyệt vời ở đây.

HJ: Ông có lời khuyên nào cho sinh viên hiện tại để chúng tôi có thể thành công như ông không?

David Tepper: Tôi nghĩ, giống như ban nãy tôi vừa nói, hãy để cho đôi chân bạn luôn chuyển động. Đừng bị mắc kẹt. Hãy làm điều bạn thích, nếu có thể. Ví dụ, tôi thích đầu tư. Nếu bạn thích marketing, hãy làm điều bạn thích. Bạn không phải lúc nào cũng bắt đầu ở đúng chỗ, nhưng ngay cả khi không thể bắt đầu bằng công việc bạn yêu thích, bạn vẫn sẽ có trải nghiệm, vẫn sẽ có những điều để học. Tôi là kiểu người mà nếu có ai đâm vào xe tôi ngoài đường, tôi vẫn tò mò xem quy trình cảnh sát đến hiện trường là như thế nào. Nghe ngu ngốc thật, nhưng với tôi nó vẫn thú vị. Tôi nghĩ bạn luôn có cơ hội học hỏi từ mọi tình huống, kể cả những tình huống thất vọng. Tôi muốn nói rằng hãy luôn cố gắng học, bước tiếp, và trưởng thành từ những điều đó

Nền kinh tế sẽ ra sao trong 5 năm tới

R: Xin chào, tôi tên là Ravi. Tôi là sinh viên MBA năm nhất. Tôi là người rất lạc quan. Nhưng chúng ta đang sống trong thời kỳ có vẻ đầy bi quan, đặc biệt là với thuế quan… và bối cảnh chính trị. Tôi vẫn cố giữ sự lạc quan. Quan điểm của ông thế nào? Ông nhìn 5 năm tới ra sao? Chúng tôi sắp bước vào thị trường việc làm. Ông muốn khuyên chúng tôi nên suy nghĩ thế nào về hoàn cảnh này?

Năm 2018 vào thời điểm buổi phòng vấn này diễn ra tại CMU, là giai đoạn cao trào bất ổn trong kinh tế và chính trị toàn cầu. Chiến tranh thương mại Mỹ–Trung bùng nổ, thuế quan được áp qua lại liên tục, thị trường tài chính rung lắc mạnh, còn môi trường chính trị Mỹ thì chia rẽ sâu sắc. Tin tức hằng ngày xoay quanh “thuế quan”, “thương chiến”, “đóng cửa”… tạo cảm giác xã hội lúc nào cũng căng thẳng và tiêu cực.

Với một sinh viên MBA năm nhất chuẩn bị bước vào thị trường lao động, bối cảnh đó khiến tương lai trở nên mơ hồ: liệu tăng trưởng có chậm lại, liệu chiến tranh thương mại có kéo tụt kinh tế toàn cầu, liệu thị trường việc làm có bị siết chặt?

David Tepper Bạn mới năm nhất. Nền kinh tế hiện tại đang rất tốt, bất chấp nhiều thứ. Vì bạn nhắc đến thuế quan, tôi sẽ nói về một số chính sách đã được ban hành. Dù tôi có thích con người đó hay không, tôi sẽ không bàn sâu — dù tôi từng gọi ông ta là “một thằng đểu tự yêu bản thân mất trí” (demented narcissistic scumbag). Nếu bạn tìm ba chữ đó, bạn sẽ thấy tôi gọi Trump như vậy. Cứ Google ba chữ ấy. Nhưng đó không phải điểm chính.

Chúng ta sẽ không bàn chuyện đó bây giờ. Xét về khía cạnh chính sách, một số biện pháp giảm bớt quy định có lẽ sẽ tốt cho nền kinh tế. Thời Obama có lẽ chúng ta đã đi quá xa, và thời Bush thì lại đặt quá nhiều quy định. Giờ có thể chúng ta đã gỡ bỏ quá đà, nhưng tôi nghĩ một phần trong số đó là cần thiết. Quá nhiều quy định sẽ kìm hãm nền kinh tế.

Về chính sách thuế, dù tôi không nghĩ tất cả đều tốt, một số thứ cần phải làm. Tôi nghĩ cải cách thuế doanh nghiệp là hợp lý vì Mỹ đang trở thành quốc gia thuế suất cao. Hai yếu tố đó — giảm bớt quy định và cải cách thuế doanh nghiệp — thực sự giúp nền kinh tế vận hành mạnh hơn, thất nghiệp rất thấp.

Dĩ nhiên, chuyện thuế quan và việc tấn công các công ty như Amazon thì thật điên rồ. Hoàn toàn điên rồ chỉ vì Bezos sở hữu Washington Post. Về thuế quan: nói chung thuế quan không tốt cho kinh tế. Áp thuế lên thép và biến nó thành trận chiến trong một ngành cũ kỹ, vốn sử dụng rất ít lao động ở Mỹ, có lẽ không phải cách khởi đầu khôn ngoan.

Mặt khác, nếu bạn nói chuyện về các công ty công nghệ, họ có bằng chứng rằng Trung Quốc đã lấy cắp tài sản trí tuệ. Chuyện đó cần được xử lý. Tôi không biết l mình có hoàn toàn đồng ý về việc ap mức thuế 50 tỷ đầu tiên, nhưng có thể xem nó như một “phát súng cảnh cáo” — tạm chấp nhận được. Còn một trăm tỷ thì điên rồ, vì ông ta còn không nói trước với ai trong nội các của mình. Thật điên rồ. Tôi không thích cách làm đó. Có nhiều cách khác để xử lý vấn đề tài sản trí tuệ.

Về tương lai của bạn: nền kinh tế có vẻ ổn, miễn là họ không đẩy cuộc chiến thuế quan đi quá xa. Có lẽ họ sẽ ký được NAFTA mới. Bạn không muốn đưa mọi thứ với Trung Quốc đi quá xa, vì tôi có thể nói cho bạn các bước tiếp theo của Trung Quốc khi trả đũa. Đến bước thứ tư thì sẽ là chiến tranh — chiến tranh thật. Nhìn lịch sử thuế quan, rất nhiều lần nó kết thúc bằng chiến tranh thật. Tôi hơi lo lắng khi ta đi vào con đường đó.

Tôi lo lắng về sự thất thường của tổng thống, nhưng hy vọng là ta không đi đến bước đó. Nếu không có điều gì quá tệ xảy ra, bạn sẽ kiếm được việc. Tôi nghĩ kinh tế sẽ ổn vào thời điểm khi bạn sẽ ra trường — điều đó quan trọng. Tôi có hơi lo lắng về lãi suất cao hơn, nhưng tôi cho rằng kinh tế vẫn sẽ trụ vững. Hiện tại, đây là nền kinh tế khá tốt trên toàn thế giới, đặc biệt là ở Mỹ.

Nên làm việc với mentor như thế nào?

KG: Tôi là Katie Glass, MBA năm nhất. Một trong những lợi ích mà chúng tôi có khi là một phần của mạng lưới Tepper là tất cả những người mà chúng tôi đã gặp hoặc sẽ gặp trong sự nghiệp — những người đóng vai trò là mentor và cố vấn. Ông có thể kể về một người mentor của ông thời đầu sự nghiệp và ảnh hưởng của họ đối với ông không?

David Tepper: Nếu nói về mentor thời đầu… Khi tôi vừa tốt nghiệp đại học ở Pitt, tôi có một mentor nhỏ ở công việc đầu tiên tại EquiBank. Tôi luôn nhớ một câu ông ấy nói về “projections” (dự phóng). Bạn muốn biết ông ấy nói gì không? Ông nói: “Dự phóng giống như cái lỗ đít: ai cũng có một cái.” Câu đó ám vào đầu tôi đến tận bây giờ. Câu chuyện đó hoàn toàn có thật.

Tôi muốn nói thêm về mentor: mentor là chuyện hơi rắc rối. Ở Goldman Sachs, tôi có một mentor là Bob Rubin — người sau này trở thành đồng Chủ tịch, rồi cuối cùng trở thành Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ. Bob là mentor của tôi, nhưng đến lần thứ ba tôi được xét lên Partner, chính Bob là người làm hỏng chuyện — và tôi sẽ giải thích vì sao. Bạn phải rất cẩn thận với “trò chơi mentor” này.

Ông ấy thích xuống sàn giao dịch và thích nói chuyện với tôi. Có thời điểm Bob là người đứng đầu của bộ phận Trái phiếu, trước khi ông ấy lên làm Phó chủ tịch, rồi Chủ tịch. Tôi là trưởng phòng giao dịch và tôi thường đến nói chuyện với Bob. Sau này, một người tên John Corzine — người sau này trở thành Thống đốc bang New Jersey — lên làm Người đứng đầu bộ phận Trái phiếu. Bob Rubin xuất thân từ lĩnh vực giao dịch arbitrage. Tôi thì làm về trái phiếu rác. Bob biết về trái phiếu rác vì chúng ít nhiều liên quan đến cổ phần của những công ty, nên tôi hay nói chuyện với ông ấy. Tôi vẫn vào phòng Bob mà không vào phòng Corzine. Bob Rubin lẽ ra phải nói: “Đi sang phòng Corzine đi”, vì khi xét Partner lần thứ ba, Corzine là người từ chối tôi. Tôi nghe được điều đó trong buổi họp xét partner.

Bạn phải hiểu cuộc chơi. Đó là lỗi của tôi vì không hiểu cuộc chơi. Lúc đó Bob là một mentor… đáng nghi vấn. Nhưng may mắn thay, có lẽ ông ấy lại là một mentor rất tốt — vì nếu tôi tiếp tục ở Goldman Sachs, tôi đã không thể thành công như bây giờ. Nhưng tại thời điểm tôi trượt partner lần thứ ba, thì chính ông ấy là lý do. Corzine không thích tôi vì chuyện đó. Ông ta nghĩ tôi không phải “người của ông ta”.

Quan điểm về thị trường

RF: Chào ông, tôi là Rachael Frame. Tôi đang học năm hai bậc đại học tại Tepper School of Business. Liên quan đến lãi suất, tôi có một câu hỏi trong bối cảnh Fed đang tăng lãi suất và giá cổ phiếu đang ở mức cao nhất mọi thời đại: Ông dự đoán thị trường trái phiếu và cổ phiếu sẽ như thế nào trong phần còn lại của năm và trong năm 2018?

David Tepper: Hiện tại rất khó nói, vì xét theo lịch sử thì lợi suất đang khá thấp. Tối nay tôi thực ra đang cố tìm hiểu xem BOJ (Ngân hàng Trung ương Nhật Bản) đang làm gì, bởi vì BOJ, trong cuộc họp này hoặc cuộc họp tiếp theo, có thể thay đổi chính sách lãi suất. Việc đó sẽ ảnh hưởng đến lợi suất trái phiếu Kho bạc Mỹ và ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán.

Về thị trường cổ phiếu, tôi nghĩ mọi thứ vẫn ổn. Không phải tuyệt vời, nhưng ổn. Tôi nghĩ có thể thị trường khó tiếp tục tăng, và điều này thực ra liên quan đến lãi suất. Tôi không biết liệu lãi suất có vượt lên quá 3% không. Tôi nghĩ trái phiếu kỳ hạn 10 năm hôm nay đóng cửa ở mức 2,90%.

Nếu lợi suất bứt lên cao hơn — nhiều người không nghĩ nó sẽ tăng nhiều — hầu hết đều nói rằng lợi suất sẽ lên cùng lắm đến 3,25%, và nếu suốt năm nay chỉ lên đến 3,25% thì thị trường cổ phiếu sẽ còn tăng. Nhưng quá nhiều người đang nói điều đó. Và khi quá nhiều người cùng nói một điều giống nhau, tôi bắt đầu lo rằng điều đó sẽ không xảy ra. Nếu lợi suất không giữ được mức đó (mà còn tăng cao hơn nữa), thì cổ phiếu có thể gặp vấn đề.

Những ưu tiên và những giai đoạn cuộc sống

E: Chào ông, tôi là Eve. Tôi đang học MBA năm nhất tại Tepper. Ở trường Kinh doanh, chúng tôi học rất nhiều về việc sắp xếp thứ tự ưu tiên — lựa chọn nghề nghiệp, lựa chọn lớp học, hay các nhóm sinh viên. Ông có thể chia sẻ về việc các ưu tiên của ông đã thay đổi như thế nào trong suốt sự nghiệp không?

David Tepper: Tôi có thể quay lại thời điểm mới tốt nghiệp đại học. Thật ra các ưu tiên của bạn gắn liền với từng giai đoạn khác nhau trong cuộc sống. Lúc mới ra trường, tôi có lẽ rất vui khi được đi chơi với bạn bè ba bốn tối mỗi tuần và cố gắng đi làm ngày hôm sau mà không say đến mức không làm việc nổi.

Rồi đến lúc việc đó trở nên nhàm chán, và tôi bắt đầu mệt mỏi với nó. Lúc đó tôi ổn định lại và quyết định rằng tốt hơn hết là mình nên kết hôn hoặc tìm ai đó để kết hôn, vì tôi không muốn sống kiểu đó nữa.

Rồi các ưu tiên thay đổi, bạn có con, rồi bạn phải tìm cách cân bằng. Tôi muốn làm việc này, nhưng tôi cũng muốn làm những thứ khác trong cuộc sống. Tôi muốn huấn luyện bóng chày thiếu niên, và tôi đã làm — tôi huấn luyện bóng chày, bóng mềm và bóng đá. Điều đó quan trọng với tôi.

Ở giai đoạn đó, đó là ưu tiên của tôi, nơi tôi dành nhiều năng lượng nhất: cân bằng giữa công việc và con cái. Bạn muốn thành công trong mọi mặt của cuộc sống, không chỉ trong sự nghiệp mà cả trong đời sống cá nhân, nếu có thể.

Rồi khi con tôi lớn hơn, có lẽ tôi chuyển một phần năng lượng đó sang các hoạt động từ thiện. Tôi luôn làm từ thiện, nhưng giờ đây tôi tham gia nhiều hơn.

Một điều khác mà tôi nghĩ mọi người cần làm — và tôi thì đôi lúc bỏ quên — là phải nghĩ đến sức khỏe cá nhân và vận động thể chất, đi tập gym thường xuyên. Bây giờ sức khỏe là ưu tiên nhiều hơn, cùng với việc cố gắng gặp các con. Khi con bạn không sống chung với bạn nữa, bạn phải tìm cách giữ liên lạc. Khi con bạn có con, ưu tiên lại thay đổi lần nữa.

Bạn sẽ có những giai đoạn khác nhau, gần như là những “cuộc đời” khác nhau: một cuộc đời khi sống với bố mẹ, một cuộc đời khi bạn đang ở giai đoạn hiện tại, và bạn sẽ còn có thêm vài cuộc đời nữa trước khi mọi thứ kết thúc. Tôi nghĩ bạn cần học cách hiểu và sống tốt trong từng cuộc đời đó. Khi còn trẻ — đặc biệt là đàn ông — đàn ông thì… ngốc. Mọi người đều đồng ý rằng đàn ông ở tuổi 25 là những kẻ hoàn toàn ngốc nghếch, và tôi cũng chẳng khác gì.

Tôi thực sự nghĩ rằng ở mỗi giai đoạn sống, bạn sẽ có những ưu tiên khác nhau. Khi bạn còn đi học, bạn cũng phải vật lộn với sự cân bằng, vì yêu cầu quá lớn. Nhưng theo đuổi sự cân bằng nên là điều bạn ưu tiên, bất kể bạn đang ở giai đoạn nào của cuộc đời. Tôi nghĩ đó là điều đáng để ưu tiên.

Làm thế nào lựa chọn sự nghiệp?

MK: Chào ông, tôi là Monte Kumar. Tôi đang học năm hai bậc đại học tại Tepper School of Business. Câu hỏi của tôi liên quan đến sự quan tâm của ông đối với tài chính và con đường sự nghiệp của ông. Đây có phải là lĩnh vực mà ông luôn biết mình muốn theo đuổi, hay nó xảy ra một cách tình cờ? Nếu đúng vậy, hành trình đó trông như thế nào và ông có lời khuyên gì cho những sinh viên chưa biết mình muốn chuyên sâu vào lĩnh vực nào trong kinh doanh?

David Tepper: Từ đó hay đấy. Nhưng tôi không nghĩ con đường của tôi là “tình cờ”.

Không, nó không phải sự tình cờ. Tôi nghĩ theo cách này hay cách khác, tôi được tiếp xúc với đầu tư từ sớm. Bố tôi cho tôi đầu tư vào một cổ phiếu tên Career Academies. Tôi rất quan tâm đến cổ phiếu. Tôi thích sưu tầm thẻ bóng chày và các con số thống kê. Rồi bằng cách nào đó, tôi nhảy vào cổ phiếu — toàn là số, và tôi thích những con số đó, thích cách chúng biến động. Tôi đầu tư vào công ty Career Academy. Công ty phá sản sau ba tháng, tôi mất sạch tiền. Có lẽ đó là lý do tôi giỏi đầu tư vào các công ty phá sản sau này.

Tôi luôn quan tâm đến lĩnh vực này. Khi còn học đại học, tôi có nhiều “chiêu” giao dịch khác nhau. Tôi từng có một ý tưởng giao dịch khá hay, hoạt động tốt một thời gian rồi… không còn hoạt động nữa. Tôi luôn thích thị trường và bị cuốn hút bởi chúng, nên việc bước vào lĩnh vực này là điều tự nhiên. Nó hấp dẫn tôi, nên tôi thích nó. Không phải nhờ may mắn.

Tôi không vào ngành đó ngay lập tức; tôi bắt đầu ở Republic Steel, nhưng sau đó chuyển sang làm cho một quỹ tương hỗ. Trước đó nữa, tôi ở EquiBank. Tôi bắt đầu làm chuyên viên phân tích tín dụng và sau đó chuyển sang bộ phận đầu tư của quỹ tín thác. Tôi luôn tìm cách quay lại lĩnh vực đầu tư, bằng cách này hay cách khác. Với tôi, đó là thứ tôi luôn muốn làm.

H: David, tiếp nối câu trả lời của ông: Nếu bây giờ ông là một sinh viên quan tâm đến tài chính — dù là bậc đại học hay MBA — thì ba điều ông sẽ tập trung vào là gì?

David Tepper: Tôi nghĩ bạn vẫn phải học những môn nhất định ở đây để hiểu các nguyên lý nền tảng của ngành này. Đó là điều đầu tiên.

Một số người sẽ nói bạn phải cẩn thận vì mọi thứ đang chuyển sang mô hình và máy móc. Máy móc cạnh tranh với máy móc. Nhưng năm nay máy móc hoạt động rất tệ — tệ thật sự. Tôi vượt xa chúng. Tôi biết điều này vì khi tôi vào Goldman Sachs, tôi có một một mô hình giao dịch, và nó hoàn toàn sai. Tôi chỉ biết rằng phần mô hình định giá quyền chọn của họ là sai, cách họ đưa giá vào là sai. Việc học ở đây giúp ích rất nhiều vì tôi nhận ra điều đó. Tôi có nền tảng từ việc được đào tạo ở CMU.

Về chuyện người ta nói máy móc sẽ thống trị — máy móc chỉ tốt khi người lập trình chúng làm tốt. Khi thời thế thay đổi — ví dụ lãi suất tăng, hoặc khi bạn bước ra khỏi môi trường QE kéo dài mà chúng ta đã sống trong đó — mọi người cứ tiếp tục lập trình theo một kiểu. Máy móc ít cảm xúc hơn con người, nhưng khi thời thế thay đổi, chúng không thay đổi trừ khi người lập trình đổi chương trình. Khi mọi thứ thay đổi nhanh, mô hình không kịp thích nghi. Khi bạn có một người như Trump, bạn phải biết cách đối phó với con người và cảm xúc của họ. Môi trường như vậy rất khác.

Điều bạn phải hiểu, ngay cả khi bạn đi vào các lĩnh vực định lượng hay “black box,” là bạn phải nắm được các nền tảng mà bạn học ở đây: quyền chọn vận hành thế nào, tài chính hoạt động ra sao, kế toán hoạt động thế nào. Dù bạn lập trình máy móc hay cạnh tranh với máy móc, bạn phải biết những thứ đó. Và tôi biết trường này làm rất tốt việc “ép bạn học đến nơi đến chốn.” Vì vậy, tôi nghĩ bạn sẽ có nền tảng cần thiết từ nơi này.

Quan điểm về tiền mã hóa

H: Chúng ta quay lại với câu hỏi từ phía bên phải khán phòng.

T: Chào ông Tepper. Tôi là Talon. Tôi thực ra không phải sinh viên kinh doanh. Tôi là sinh viên năm cuối ngành khoa học máy tính. Vài năm trước, rất nhiều công ty tự gọi mình là “Uber cho X, Y, Z”. Những năm gần đây, rất nhiều công ty lại tự nhận là xây dựng “blockchain cho X, Y, Z”. Tôi nghe nói Goldman Sachs vừa bắt đầu tuyển trader tiền mã hóa. Có người nói đó thật sự là tương lai, người khác lại nói chỉ là bong bóng thổi phồng. Ông nghĩ gì về tiền mã hóa và công nghệ blockchain?

David Tepper: Tôi không phải chuyên gia về blockchain. Tôi không tệ trong chuyện đánh giá thị trường, nhưng không phải chuyên gia blockchain. Tôi hiểu nó, nhưng không giỏi.

Về tiền mã hóa, tôi xem chúng giống vàng. Việc giao dịch chúng giống như giao dịch thứ có giá trị kiểu vàng. Tôi không thấy giá trị nội tại của chúng vượt quá chi phí khai thác — ít nhất theo cách tôi nhìn.

Giá trị đáng lẽ có ý nghĩa với tiền mã hóa ở một mức độ nào đó là tốc độ giao dịch nhanh nhất. Điều đó nên quan trọng, nhưng thực tế lại không quan trọng bằng. Có sự đầu cơ. Đôi khi thứ dẫn dắt giá là các biện pháp kiểm soát vốn ở một nơi nào đó trên thế giới — như Trung Quốc hoặc nơi khác — và điều đó có thể khiến giá Bitcoin dịch chuyển.

Tôi nghĩ rất khó phân tích biến động giá Bitcoin — tại sao nó tăng, tại sao nó không tăng. Có một số phân tích về lý do nó tăng hoặc giảm, nhưng tôi không tin nhiều vào giá trị cơ bản của các đồng tiền riêng lẻ vượt quá chi phí khai thác. Nhưng điều đó không có nghĩa chúng không thể giao dịch.

Còn về việc làm trader crypto tại Goldman hoặc nơi tương tự: Nếu bạn vào một bàn giao dịch và có thể giao dịch giỏi vì bạn nhìn ra thông tin khiến thị trường đó dịch chuyển — liệu một công ty phá sản, hay ai đó sẽ lấy tiền của bạn, hay bất cứ thứ gì có thể tạo biến động — nếu bạn cảm nhận được và nắm bắt được thông tin đó, đó chính là nền tảng của trading.

Goldman Sachs là nơi rất tuyệt để làm 5, 6, 7 hoặc 8 năm theo quan điểm của tôi. Nếu bạn vào được đó, vào đúng bàn giao dịch, nếu bạn có cơ hội đó, thì không tệ chút nào.

Tôi không thực sự thích Bitcoin hay giao dịch Bitcoin, kiểu vậy. Tôi cũng không thích vàng lắm. Tôi có thể giữ một chút trong danh mục. Tôi thực sự có một ít Bitcoin vì con trai tôi từng kiếm được rất nhiều tiền khi giao dịch Bitcoin. Tôi nghĩ tôi lãi 200 đô. Tôi thực ra mua ngay đúng đáy — tôi mua Bitcoin lúc 200 đô hay gì đó. Tôi bán một chút và rút ra một ít. Đó là cách tôi nhìn về chúng.

Lời khuyên về khởi nghiệp

A: Cảm ơn ông đã đến đây, ông Tepper, chúng tôi thật sự rất trân trọng. Tôi là Anna, MBA năm hai. Tôi có một câu hỏi dành cho những người có tinh thần khởi nghiệp: Những ngày đầu khi ông tự mở công ty riêng thì như thế nào, và ông có lời khuyên gì không?

David Tepper: Tôi nghĩ một số điều tôi đã nói trước đó vẫn đúng: bạn sẽ mắc sai lầm, và bạn chỉ cần tiếp tục tiến lên. Nếu bạn có một ý tưởng tốt, bạn biết mình đang làm gì, và bạn có kiến thức nền tảng về lĩnh vực mình làm, thì điều quan trọng là kiên trì. Đó có lẽ là điều lớn nhất khi bạn là doanh nhân hoặc đang bắt đầu một doanh nghiệp mới.

Chúng tôi thực ra khởi đầu khá nhanh, nhưng tôi không nghĩ ai cũng bắt đầu như vậy. Chúng tôi cũng có những sai lầm trong quá trình phát triển. Chúng tôi tuyển sai trợ lý hành chính. Tôi nghĩ mình đã làm cô ấy khóc, chỉ vì tôi yêu cầu cô ấy làm vài việc liên quan đến Word mà cô ấy không biết dùng Word.

Những chuyện kiểu nhân sự như vậy. Nếu quay lại, có lẽ tôi sẽ cẩn thận hơn về việc tuyển người ngay từ đầu.

Tôi sẽ nói điều này: Một trong những tài sản bị đánh giá thấp nhất ở nhiều nơi là những người như các trợ lý hành chính — những người giúp công việc vận hành trơn tru. Họ thực sự rất quan trọng. Tôi nghĩ nói chung, việc tuyển người là thứ bạn không bao giờ có thể đủ cẩn trọng khi mới bắt đầu kinh doanh.

H: Chúng ta chỉ còn thời gian cho một câu hỏi cuối cùng, nên tôi sẽ chọn câu hỏi cuối.

Kỹ năng nào là quan trọng nhất?

D: Tôi tên là Dario, MBA năm nhất. Khi chúng ta thấy những thay đổi lớn đang diễn ra — địa chính trị, công nghệ, kinh tế — những kỹ năng nào theo ông sẽ trở nên quan trọng trong 5–10 năm tới mà trước đây không quan trọng, hoặc chưa từng quan trọng, khi tất cả chúng ta bước vào con đường sự nghiệp?

David Tepper: Bạn có thể nhắc lại một lần nữa không?

D: Theo ông, những kỹ năng gì sẽ quan trọng trong tương lai mà trước đây không quan trọng?

David Tepper: Rất khó để biết 10 năm nữa sẽ ra sao. Thực sự khó. Mọi thứ thay đổi nhanh chóng, và rất khó biết trước.

Nếu bạn đang tìm kiếm câu trả lời về việc mình sẽ làm gì trong tương lai, thì tôi nghĩ quan trọng là có một nền tảng giáo dục thật tốt. Bạn sẽ có khả năng điều hướng bất kỳ sự thay đổi nào, vì bạn không thể biết cái gì sẽ thay đổi.

Khi xây tòa nhà này, một trong những điều tôi yêu cầu là nó phải linh hoạt, vì tôi không biết 5 năm nữa chúng ta sẽ ở đâu, 10 năm nữa sẽ ở đâu. Tòa nhà phải linh hoạt cho những thay đổi trong cách giảng dạy hoặc trong những thứ cần phải dạy. Điều duy nhất tôi biết là mọi thứ sẽ thay đổi. Tôi nghĩ nền tảng bạn nhận được ở đây sẽ giúp bạn bất kể tương lai ra sao.

Còn về 5–10 năm nữa, bạn có thể nhìn thấy một số xu hướng giống như những gì đang diễn ra bây giờ. Câu hỏi là xã hội sẽ phản ứng thế nào với những thay đổi đó. Rất khó biết chuyện gì sẽ xảy ra, những biến động nào có thể xuất hiện. Điều tôi thường làm là cố hình dung các kịch bản có thể xảy ra, nhưng nếu bạn có nền tảng tốt và luôn tiếp tục học hỏi ở bất kỳ nơi nào bạn đến, tôi nghĩ bạn sẽ sẵn sàng cho bất kỳ thay đổi nào.

D: Cảm ơn ông.

H: Tuyệt vời. Bây giờ, tôi xin kết thúc buổi trao đổi chiều nay. Thời gian trôi quá nhanh và sinh viên còn có lớp buổi tối, nên chúng ta phải kết thúc tại đây. David, cảm ơn ông rất nhiều vì đã đến. Đây thực sự là một buổi tuyệt vời. Tôi thay mặt tất cả sinh viên ở đây nói rằng chúng tôi hy vọng ông sẽ quay lại trường thường xuyên. Thay mặt cộng đồng Tepper, tôi xin tặng ông một món quà đặc biệt dành riêng cho ông — một bức collage hình Tepper Quad. Chúng tôi hy vọng nó nhắc ông nhớ về tầm nhìn mà mọi người ở đây, cũng như toàn bộ sinh viên Tepper, cùng chia sẻ cho ngôi trường này.

David Tepper: Cảm ơn rất nhiều.

______