Đây là một bài viết của Jason Choi, đối tác của quỹ đầu tư crypto tangent_xyz. Tuy nhiên, bài viết đi sâu vào khía cạnh tâm lý giao dịch, quản trị rủi ro trên thị trường tài chính nói chung chứ không phải chỉ crypto. Bất kể bạn tham gia thị trường nào, miễn là bạn tham gia giao dịch, tôi tin rằng bạn có thể học được rất nhiều từ bài viết này.

Bạn có thể xem bài viết gốc trên X tại đây. Dưới đây là bản dịch

Về những giao dịch anh hùng

Tôi đầu tư crypto toàn thời gian từ 2018, và khá may mắn khi vài lần tôi ở đúng chỗ, đúng thời điểm, để đạt được điều mà hầu hết nhà đầu tư đều mơ ước : tự giao dịch, tự đầu tư toàn thời gian bằng chính số vốn của mình.

Tôi cũng may mắn được làm việc với những người giỏi hơn mình; trong 7 năm thì 4 năm bọn tôi đứng trong TOP 25% cho tới TOP đầu thế giới về lợi nhuận theo bảng xếp hạng của BlackRock HF hoặc các insto FoF (3 năm còn lại là 2 năm đầu tiên của tôi và năm 2022 – lúc tôi nghỉ đi du lịch, không tham gia cuộc đua nào, và tham gia đầu tư mạo hiểm).

Mỗi năm, không hề có ngoại lệ, tôi đều nghe về một Giao dịch anh hùng.

Kiểu như một quỹ nào đó dồn toàn lực vào một đồng coin đúng đáy, đôi khi còn dùng đòn bẩy tới mức rợn tóc gáy, đặt cược vào một cú hồi mà gần như chẳng ai dám mơ.

Hoặc một quỹ short tối đa đúng đỉnh chu kỳ, tuyên bố thị trường crypto phải trả giá cho sự hoang phí của thị trường giá lên – bị cộng đồng ném đá công khai là chim lợn, nhưng cuối cùng lại đúng.

Tất cả các giao dịch anh hùng đều có một điểm chung: ai đó có một quan điểm trái chiều, phát biểu rất công khai, đặt cược vào nó bằng một vị thế cực lớn– rồi sau đó thắng cực lớn.

Người ta mê mẩn những câu chuyện như vậy.

Ai cũng thích câu chuyện kẻ đơn độc lội ngược dòng vào chiến thắng. Ai mà không muốn tin rằng “chỉ cần một cú thắng lớn là đổi đời”?

Đó là lý do 10 năm kể từ khi Christian Bale đóng vai “thiên tài dị biệt” của giới hedge fund, truyền thông vẫn bám riết lấy những khoản đầu tư của Michael Burry dù phần lớn… chẳng có gì đặc biệt.

Ở đây, người viết muốn nói đến bộ phim The Big Short mô tả lại giao dịch của Michael Burry (do Christian Bale đóng vai) đặt cược chống lại thị trường nợ dưới chuẩn năm 2008 và thắng lớn khi thị trường sụp đổ.

Vấn đề của giao dịch anh hùng là gì?

Kỳ lạ thay, trừ một trường hợp duy nhất (cú all-in Bitcoin huyền thoại của Paradigm ngay khi lập quỹ), mọi giao dịch anh hùng nổi tiếng đều kết thúc cùng một kiểu: quỹ đó nổ tung sau đó.

Tôi hay tự hỏi có phải vì sau cú thắng lớn, họ tự mãn và bắt đầu cẩu thả? Nhưng như vậy chỉ giải thích được việc họ đạt hiệu suất kém hơn, chứ không giải thích được việc họ phá sản.

Lời giải thích hợp lý hơn:

Bạn khởi đầu là một tay súng vô danh, thậm chí còn bị đám tài khoản nhỏ lẻ ẩn danh chê bai chế giếu vì bạn đưa ra quan điểm trái số đông. Điều đó tạo ra sự tức giận, và khi bạn cuối cùng đúng một kèo thật lớn, bạn cảm thấy bạn đã trả thù thành công.

Bạn học cách bỏ ngoài tai lời chỉ trích, nhưng khi họ ngưỡng mộ bạn sau chiến thắng để đời, bạn cảm thấy thật khó cưỡng lại.

Rồi bạn bắt đầu tin vào “tài năng” của chính mình. Bạn bắt đầu có cái mà Morgan Housel viết trong quyển sách Tâm lý học về tiền bạc của ông là “một cái đầu bốc đồng”

Bạn nghĩ: “Có khi mình đúng thật là NGƯỜI HÙNG đấy. Có khi mình chính là cái thằng đó.”

Bạn có được chiến thắng đầu tiên bằng cách: phớt lờ phản biện + vào lệnh thật to. Theo lẽ tự nhiên, phong cách đầu tư của bạn bắt đầu “tiến hóa” theo hướng đó.

Muốn thắng lớn, bạn phải cược lớn.
Để đặt cược lớn, bạn phải có niềm tin (conviction).
Để có niềm tin (conviction), bạn phải bỏ ngoài tai những lời phản đối.

Dần dần, bạn xem mọi phản biện chỉ là ý kiến của mấy đứa chưa đủ trình – hoặc tệ hơn, là sự công kích vào bạn, chứ không phải ý tưởng của bạn.

Bạn bỏ qua những điều lẽ ra nên nghe. Tự tin biến thành ngạo mạn. Một vài người xung quanh thấy nhưng phần lớn nghĩ họ không đủ tư cách nhắc bạn.

Bạn bắt đầu mất kỷ luật ở điểm vào/ra.
Chọn kèo ngày càng cẩu thả.
Kỷ luật ngày càng trở nên kém cỏi.

Quan trọng nhất: quy mô vị thế của bạn không còn tính toán dựa trên nguyên tắc quản trị rủi ro, mà dựa vào cái tôi của bạn.

Bạn không chừa chỗ cho biến động. Tại sao phải chừa khi bạn “thiên tài” còn người khác “ngu”?

Giống như bạn lái xe lúc nào cũng đạp hết ga chỉ vì tuần trước bạn thắng một trận go-kart.

Sớm hay muộn chiếc Volvo của bạn cũng sẽ quấn vào cột đèn như cái vỏ bánh taco.

Người ta thích nghe về những cú đánh lớn và tôn sùng người dám all-in vào chúng. Ai cũng thích câu chuyện giga-chad dùng đòn bẩy 10x mua Bitcoin ở đáy Covid.

Giga-chad” là một meme internet.

Nó chỉ một người đàn ông siêu tự tin, siêu mạnh, siêu alpha, kiểu “đỉnh của chóp”, “đàn ông hơn đàn ông”, “chúa tể phòng gym”, nhưng mang tính châm biếm nhiều hơn là thật.

Không ai muốn nghe về một nhà đầu tư đạt tỷ lệ thắng 51% trong hàng nghìn giao dịch, năm này qua năm khác, không sai nhịp.

“Nhà đầu tư quản trị rủi ro thận trọng và đạt hiệu suất kéo đều đặn”, sẽ không ai làm phim Netflix về chuyện đó (ý nói đến bộ phim The Big Short về Michael Burry)

Trong khi đó, “Nhà đầu tư all-in một kèo sống còn”, thì đảm bảo có hợp đồng viết sách.

Trong sự nghiệp rất may mắn của tôi, tôi cũng có vài cú cược ở đầu tư mạo hiểm và trên thị trường niêm yết mà tôi rất tự hào. Nhưng nền tảng của tôi là tổng hợp của hàng trăm thắng nhỏ và thua nhỏ.

Và trên tất cả, giao dịch anh hùng lớn nhất của tôi là đội ngũ mà tôi xây dựng được.

Năm nào tôi cũng may mắn có những người xung quanh ưu tiên sự thật hơn cái tôi, xem sai lầm là cơ hội cải thiện, và xem thắng lợi không phải là thành tích chứng minh bản thân mình giỏi, mà chỉ là một điểm sáng của một quá trình.

Những người không nhầm lẫn giữa phản biện và phản bội.

Tôi cũng nhận ra rằng – ý kiến của tất cả các bạn chẳng có giá trị gì với tôi. Chỉ góc nhìn của đội nhóm tôi mới quan trọng – đặc biệt khi họ phản biện.

Lời khuyên giá trị nhất tôi có thể đưa ra cho bất kỳ ai muốn giao dịch, đầu tư toàn thời gian: tham gia trò chơi “tìm kiếm sự nổi tiếng” trên X không chỉ vô ích mà còn phá hủy tư duy của bạn.

Trừ khi bạn tranh cử, còn không thì việc theo đuổi sự sỉ nhục hay tung hô của đám đông chẳng có nghĩa lý gì.

Và tôi khá chắc đa phần các bạn chẳng có ý định ra tranh cử đâu.

Có cái gì đó rất… tâm linh khi những giao dịch anh hùng thường gieo mầm cho sự sụp đổ sau này.

Nếu bạn may mắn thắng lớn trong một giao dịch anh hùng – chúc mừng.

Chỉ cần đừng nghĩ rằng bạn là anh hùng trong câu chuyện đó.

______